Çocuk Vücut Kitle İndeksi (BMI) Hesaplama
Yaş ve cinsiyete göre persentil hesaplanır.
70–200 cm aralığında.
10–120 kg aralığında.
WHO 2007 LMS yöntemi ile yaş+cinsiyete göre z-skoru ve persentil hesaplanır.
Sonuçları Görmek İçin Bilgileri Girin
Lütfen çocuğunuzun yaş, boy ve kilo bilgilerini eksiksiz doldurun.
Çocuk BMI Hesaplama Rehberi
Çocuklarda BMI Nedir ve Neden Farklıdır?
Çocuk ve ergenlerde vücut kitle indeksi (BMI) hesaplaması, yetişkinlerden farklı olarak yaş ve cinsiyete göre persentil değerlendirmesi gerektirir. Çocukların büyüme ve gelişim süreçleri devam ettiği için, aynı BMI değeri farklı yaşlarda farklı anlamlar taşır. WHO 2007 LMS (Lambda-Mu-Sigma) referans standartları kullanılarak, çocuğunuzun yaşıtlarına göre konumu belirlenir.
Persentil Sistemi Nasıl Çalışır?
Persentil sistemi, çocuğunuzun aynı yaş ve cinsiyetteki diğer çocuklarla karşılaştırılmasını sağlar. Örneğin, 75. persentilde olan bir çocuk, aynı yaştaki çocukların %75'inden daha yüksek BMI'ye sahip demektir. Bu sistem, çocuğun büyüme patikasını ve sağlık durumunu daha doğru değerlendirmemizi sağlar.
BMI-for-Age Hesaplama Sistemi
Çocuk BMI hesaplama sistemimiz, Dünya Sağlık Örgütü'nün 2007 yılında yayınladığı LMS referans tablolarını kullanır. Bu sistem şu adımları takip eder:
- Çocuğun yaşını aylara çevirir (yaş × 12 + ay)
- Standart BMI formülünü uygular: Kilo (kg) ÷ Boy² (m)
- Yaş ve cinsiyete göre L, M, S parametrelerini bulur
- Z-skoru hesaplar ve persentile çevirir
- Persentil değerine göre kategori belirler
Çocuk BMI Kategorileri ve Anlamları
Zayıf (< 5. persentil)
Çocuğun kilosu yaşıtlarının %95'inden düşük durumda. Bu durum yetersiz beslenme, kronik hastalık veya büyüme geriliği işareti olabilir. Pediatrist ve çocuk beslenme uzmanı değerlendirmesi gereklidir. Ailenin beslenme alışkanlıkları gözden geçirilmeli, çocuğun iştahsızlık nedenleri araştırılmalıdır.
Sağlıklı (5-85. persentil)
İdeal gelişim aralığı. Çocuğun kilosu yaşına ve boyuna uygun, sağlıklı büyüme patikasında ilerliyor. Bu aralıktaki çocuklar için dengeli beslenme ve düzenli fiziksel aktivite ile mevcut sağlıklı durum korunmalıdır. Aileler çocuklarının beslenme alışkanlıklarını desteklemeli, çeşitli besinlerle tanıştırmalıdır.
Şişman (85-95. persentil)
Fazla kilolu durum. Çocuğun kilosu yaşıtlarının %85-95'i arasında yer alıyor. Erken müdahale ile sağlıklı kilo aralığına dönüş mümkün. Aile yaşam tarzı değişiklikleri, porsiyon kontrolü ve fiziksel aktivite artışı önemli. Bu dönemde diyet yerine sağlıklı alışkanlık kazandırma odaklı yaklaşım benimsenmelidir.
Obez (95-99. persentil)
Çocukluk çağı obezitesi. Ciddi sağlık riskleri taşır: tip 2 diyabet, yüksek tansiyon, karaciğer yağlanması, uyku apnesi ve psikososyal sorunlar. Multidisipliner yaklaşım gerekir: pediatrist, diyetisyen, psikolog işbirliği. Aile eğitimi ve yaşam tarzı değişikliği programları uygulanmalıdır.
Aşırı Obez (≥ 99. persentil)
Morbid obezite durumu. Acil medikal değerlendirme gerektirir. Metabolik sendrom, kardiyovasküler hastalık riski yüksek. Kapsamlı tedavi programı: tıbbi takip, beslenme terapisi, davranış değişikliği, aile danışmanlığı. Bazı durumlarda bariatrik cerrahi seçenekleri de değerlendirilebilir.
Çocuklarda Sağlıklı Beslenmenin Temelleri
Yaş Gruplarına Göre Beslenme İlkeleri:
2-5 Yaş (Okul Öncesi):
- Günde 3 ana öğün + 2-3 ara öğün
- Süt ve süt ürünleri: günde 2-3 porsiyon
- Meyve ve sebze çeşitliliği artırılmalı
- Tam tahıl ürünleri tercih edilmeli
- Su tüketimi teşvik edilmeli
6-12 Yaş (İlkokul):
- Okul kantini seçimlerinde rehberlik
- Ev yapımı atıştırmalıklar hazırlama
- Yemek hazırlama sürecine dahil etme
- Fiziksel aktiviteyi oyunla birleştirme
- Ekran süresi sınırlandırma
13-18 Yaş (Ergenlik):
- Büyüme atılımı için ek enerji ihtiyacı
- Demir, kalsiyum, çinko gereksinimlerini karşılama
- Vücut imajı konusunda destek
- Sağlıklı atıştırmalık alternatifleri
- Spor ve beslenme dengesini kurma
Aile Yaklaşımı ve Yaşam Tarzı
Ebeveynler İçin Pratik Öneriler:
- Rol model olun: Çocuklar ebeveynlerinin yeme alışkanlıklarını taklit eder
- Yemek zamanlarını özel kılın: TV kapatılarak, aile birlikte yemek yemeli
- Zorlamayın: "Tabağını bitir" baskısı yapmak yerine, açlık-tokluk sinyallerini dinlemeyi öğretin
- Çeşitlilik sunun: Yeni besinleri 10-15 kez sunmadan vazgeçmeyin
- Mutfakta birlikte çalışın: Yemek hazırlama süreci besin bilgisi öğretir
- Su içmeyi alışkanlık haline getirin: Şekerli içecekleri sınırlayın
- Düzenli uyku: Yetersiz uyku kilo artışına neden olabilir
Fiziksel Aktivite ve Oyun
Çocuklarda fiziksel aktivite sadece kilo kontrolü için değil, sağlıklı kemik gelişimi, kas güçlendirme, koordinasyon ve sosyal beceriler için de kritik öneme sahiptir. Yaş gruplarına göre aktivite önerileri:
Yaş Gruplarına Göre Aktivite Önerileri:
2-5 yaş:
Günde en az 3 saat fiziksel aktivite, oyun parkları, bisiklet, top oyunları
6-17 yaş:
Günde en az 60 dakika orta-şiddetli aktivite, haftada 3 gün kas güçlendirici egzersizler
Ne Zaman Uzman Desteği Alınmalı?
Çocuğunuzun BMI persentili sağlıklı aralığın dışındaysa, profesyonel destek almanız önemlidir. Çocuk beslenme uzmanı, pediatrist ve gerektiğinde çocuk psikoloğu ile işbirliği yapılmalıdır.
Acil Uzman Desteği Gereken Durumlar:
- BMI 95. persentil ve üzeri (obezite)
- BMI 5. persentil altı (yetersiz beslenme)
- Hızlı kilo alımı veya kaybı
- Yeme bozukluğu belirtileri
- Büyüme geriliği
- Diyabet, hipertansiyon gibi metabolik sorunlar
- Çocuğun kendini kötü hissetmesi, özgüven kaybı
Sonuç ve Öneriler
Çocuk BMI hesaplama, büyüme ve gelişimin takibinde önemli bir araçtır. Ancak unutulmamalıdır ki, her çocuk bireyseldir ve sadece sayısal değerler değil, genel sağlık durumu, aktivite düzeyi, beslenme kalitesi bir bütün olarak değerlendirilmelidir. Sağlıklı yaşam alışkanlıklarının erken yaşta kazandırılması, çocuğun yaşam boyu sürecek sağlık temellerini atar.
💡 Hatırlatma: Bu hesaplama aracı genel bilgilendirme amaçlıdır. Çocuğunuzun sağlık durumu ile ilgili kararlar almadan önce mutlaka pediatrist ve çocuk beslenme uzmanına danışın.